بررسی موارد و گونه شناسی کاربرد «لعلّ» در قرآن کریم و تحلیل دیدگاه مفسران در چگونگی انتساب یافتن آن به خداوند متعال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه علوم و فنون قرآن

2 طلبه سطح4،حوزه علمیه معصومیه قم

چکیده

در قرآن کریم، واژه «لعلّ» 129بار و در 126 آیه و در بیشتر موارد، به معنای «تعلیل» و «ترجی»، به‌کار رفته است. این کاربرد در کلام خداوند علیم و قدیر، با عنایت به دربرداشتن نوعیتردید و انتظار، چالشی است که این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی، بدان پرداخته شده است. یافته‌های این پژوهه، نشانگر آن است که کاربست واژه «لعلّ» در کلام الهی، در موضوعات گوناگون اعتقادی؛ اعم از توحید، عدل، نبوت، معاد، همچنین در مباحث رفتاری فردی و اجتماعی، به صورت‌های گوناگون؛ متفرد و ترکیبی؛ با اضافه به ضمیر با اسم ظاهر و با پس‌آمدهای گوناگونی آمده است و اغلب به یکی از دو معنای: 1.تعلیل، به منظور بیان علت و مقتضی از سوی خداوندِ عالمِ خبیر برای آگاه‌ساختن و هدایت مردم و 2. معنای ترجی که به معنای رجاء و امید به تحقق پس‌آمد لعل است؛ به کار رفته‌است. با عنایت به آن‌که این معنای لعل، حامل نوعی شک و تردید است، چون در مورد خداوند محال است و نمی‌تواند به خداوند متعال انتساب یابد، در موارد مختلف آن، به «گوینده» و به «فعل» مخاطب یا شرایط، بر می‌گردد؛ بر این اساس، در مقام تحلیل، می‌توان دیدگاه مفسرانی که علت کاربرد لعل را 1. ایجاد حس امیدواری در مخاطب 2. معرفی نتیجه و پیامد اعتقاد و عمل و 3. پیش‌گیری از عجب و غرور در مورد دستیابی به آن نتایج دانسته‌اند، مدلل دانست؛ ولی برخی از مفسران که لعل را از معنای خود منسلخ و در معنای مجازی، به کار برده‌اند، بدون دلیل و ناموجه است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 مرداد 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 26 مرداد 1401

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار