بررسی تطبیقی تمایز «نفس» و «روح» در تفاسیر فریقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح 4 حوزه علمیه کوثر

2 استادیار دانشگاه علوم و فنون قرآن تهران

چکیده

مطالعه تطبیقی مفهوم «نفس» و «روح» در «تفاسیر فریقین»، نشان از پراکندگى آرای مفسران دارد؛ به صورتی که از یک‌سو به «نفس» قداست بخشیده‌اند و از آن به‌عنوان «روح» یادکرده‌اند و از سوی دیگر «روح» را تا حد یک موجود مادی تنزل داده‌اند. با بهره جستن از روش توصیفی و تحلیلی، معنای حقیقی این دو واژه، در علم لغت و در منظر مفسران فریقین، نشان می‌دهد: معنا نمودن نفس به روح صحیح نیست؛ «مفسران اهل تسنن» در معنای روح و نفس، خلط معنا نموده‌اند و برخی از ایشان روح را، به موجودی مادی منتصب نموده‌اند؛ برخلاف ایشان «مفسران شیعی»، با توجه به آیات مربوط به خلقت انسان، غیرمادی بودنِ روح را، اثبات می‌کنند؛ نفس، یک حقیقت است که اگر در تحت تعلیم و تربیت واقع نشود، در همان حدّ نفسِ نباتى و حیوانى باقى مى‏ماند اما اگر در مسیر هدایت و رشد واقع شود، وسعت وجودى پیدا مى‏کند و دارای شئون مختلفی می‌گردد ولی هیچ‌گاه به معنای روح نیست.

کلیدواژه‌ها